Câu hỏi:
Hai vợ chồng tôi muốn dùng tài sản chung của cả hai để mở một công ty gia đình. Vợ chồng tôi cần phải làm những thủ tục gì và việc phân chia tài sản, lợi nhuận trong công ty, bao gồm những thủ tục gì?
Giải đáp:
Bình Tâm Legal đã nhận được câu hỏi từ quý anh/chị về vấn đề thành lập doanh nghiệp do hai vợ chồng góp vốn bằng tài sản chung, xin mời quý anh chị tham khảo bài viết chi tiết dưới đây.
Hiện nay, việc mở một công ty mang lại rất nhiều lợi ích cho chủ sở hữu công ty đó. Bên cạnh các cá nhân, các cặp vợ chồng cũng có nhu cầu dùng tài sản chung của vợ chồng để mở công ty. Tuy nhiên do vợ chồng có mối quan hệ mật thiết với nhau về mặt nhân thân cũng như tài sản trong thời kỳ hôn nhân. Do đó, có một số điểm cần lưu ý khi một cặp vợ chồng quyết định mở công ty bằng tài sản chung của cả hai.
Cần nhìn nhận rằng những lưu ý sau đây có thể không phải bắt buộc thực hiện, tuy nhiên trong tương lai chúng ta không thể dự đoán trước điều gì. Vì vậy đối với một số trường hợp, việc dự liệu trước có thể giúp bạn và gia đình tránh những tranh chấp, rủi ro pháp lý về sau.
Thứ nhất, lựa chọn loại hình công ty phù hợp. Ở bài viết “Đâu là lựa chọn tốt hơn cho hoạt động kinh doanh gia đình?”, Bình Tâm Legal đã chỉ ra một số loại hình doanh nghiệp phù hợp cho một gia đình. Tuy nhiên đối với trường hợp là công ty gia đình do hai vợ chồng cùng góp vốn, loại hình công ty TNHH có thể là lựa chọn tối ưu.
Vì vợ chồng có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, mang tính đối nhân. Đối nhân có thể hiểu đơn giản là mối quan hệ giữa các thành viên trong công ty ảnh hưởng rất lớn đến việc quản lý và điều hành công ty.
Để dễ dàng nhận ra sự khác biệt giữa công ty đối nhân và đối vốn, có thể so sánh công ty TNHH (đối nhân) và công ty cổ phần (đối vốn). Ví dụ, đối với vấn đề một người khác muốn góp tiền vào công ty, việc này khá dễ dàng với công ty cổ phần, chỉ cần công ty chào bán cổ phiếu, nhà đầu tư có thể mua cổ phiếu và trở thành cổ đông của công ty. Việc mở bán cổ phiếu được quyết định bởi đại hội đồng cổ đông, có nghĩa rằng bạn góp vốn càng nhiều, quyền quyết định sẽ càng lớn. Trường hợp bạn nắm giữ trên 65% cổ phần, quyết định chào bán cổ phiếu sẽ có thể do bạn toàn quyền quyết định. Hay chỉ từ 51% cổ phần, bạn đã có thể tự mình quyết định vấn đề bổ nhiệm, bãi nhiệm nhân sự cấp cao của công ty.
Tuy nhiên, đối với công ty đối nhân như công ty TNHH, nếu một người xa lạ muốn trở thành thành viên góp vốn thì người đó phải nhận được sự chấp thuận của các thành viên còn lại trong công ty. Cho dù bạn góp vốn nhiều nhất thì bạn cũng không có quyền tự quyết định cho bất kỳ ai gia nhập, bởi nó còn phụ thuộc vào ý kiến của các thành viên còn lại. Do đó, mối quan hệ (về tình cảm, công việc,…) giữa các thành viên rất quan trọng khi lựa chọn các loại hình công ty gia đình, hay có thể gọi là công ty đối nhân.
Thứ hai, nên thỏa thuận phân chia phần tiền góp ngay từ đầu vì nó ảnh hưởng đến tài sản và quyền hạn trong công ty. Trên thực tế, có rất nhiều vụ kiện xảy ra giữa hai vợ chồng trong việc tranh giành tài sản, quyền lực trong công ty do trước đó chưa có sự phân chia minh bạch. Hiện nay, quy định pháp luật về hôn nhân gia đình cho phép hai bên vợ chồng được tự do thỏa thuận phân chia tài sản chung trong thời kỳ hôn nhân.
Trong trường hợp cả hai vợ chồng mong muốn tham gia điều hành, thì nên lập một văn bản thỏa thuận về phần tài sản chung được đưa vào công ty. Bao gồm tỉ lệ phân chia phần vốn góp (ví dụ công ty có vốn 100 triệu, chồng đứng tên 50 triệu, vợ đứng tên 50 triệu).
Trường hợp khác nếu chỉ một người là vợ hoặc chỉ chồng sử dụng tài sản chung của cả hai để mở công ty, đồng nghĩa với việc chỉ một người tham gia vào điều hành công ty. Lúc này, không cần thực hiện bước thỏa thuận phân chia số tiền chung như trên. Người vợ hoặc người chồng sử dụng tiền chung chỉ cần lập văn bản ủy quyền, đồng ý cho người còn lại được sử dụng tiền chung của cả hai vào việc mở công ty.
Thứ ba, việc thỏa thuận phân chia lợi nhuận kinh doanh trong bản điều lệ công ty. Về nguyên tắc, mọi khoản thu nhập phát sinh trong thời kỳ hôn nhân đều là tài sản chung nếu hai vợ chồng không có thỏa thuận khác. Theo quy định của pháp luật hôn nhân gia đình, việc Tòa án phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn dựa trên nhiều yếu tố (công sức đóng góp, hoàn cảnh gia đình, lỗi của mỗi bên dẫn đến ly hôn,…).
Ví dụ: Vợ chồng ông A và bà B mở công ty với vốn là 100 triệu, chồng đứng tên 40 triệu, vợ đứng tên 60 triệu. Về sau công ty hoạt động hiệu quả, cả vốn lẫn lời lên thành 500 triệu. Về sau khi ly hôn, do không có thỏa thuận trước đó, phần vốn góp của cả hai được gộp lại thành một vì được xem là tài sản chung. Lúc này Tòa án phân chia theo tỉ lệ khác do người chồng có lỗi, ngoại tình dẫn đến ly hôn. Về mặt đạo đức, người chồng có thể sai tuy nhiên về mặt công sức xây dựng công ty chung, đây có thể xem là bất lợi, do không có thỏa thuận trước đó.
Hy vọng bài viết này đã cung cấp đầy đủ thông tin và giúp quý anh/chị nắm rõ về vấn đề vợ chồng mở công ty bằng tài sản chung. Nếu quý anh/chị có nhu cầu tư vấn cụ thể hơn, hãy liên hệ Bình Tâm Legal với số điện thoại 0763810288 hoặc để lại thông tin bên dưới phần bình luận để được tư vấn và hỗ trợ.
