Người xưa thường quan niệm rằng “vô phúc đáo tụng đình”, tức nghĩa khi mang một tranh cãi ra chốn công đường, nhờ quan phân xử là một chuyện không hay. Tuy nhiên ngày nay, việc các bên không thể tự giải quyết mâu thuẫn và khởi kiện ra tòa án đã là một việc bình thường. Đặc biệt là mối quan hệ làm ăn kinh doanh, liên quan đến tiền của, tài sản lại càng dễ tranh chấp, phức tạp hơn. Thông qua bài viết này, Bình Tâm Legal mong muốn làm rõ từng bước trong quy trình giải quyết tranh chấp tại tòa, nhằm giúp bạn nắm bắt thông tin, chủ động chuẩn bị cho các “cuộc chiến pháp lý” có thể phát sinh.
1. Hiểu rõ vấn đề các bên đang tranh chấp
Trước khi quyết định nộp đơn khởi kiện ra tòa án, cần phải thực hiện bước tổng hợp thông tin. Tức là về vấn đề các bên đang tranh chấp cài gì? Căn cứ vào điều gì để cho rằng bên kia là bên vi phạm? Bên nào là bên có lỗi và phải bồi thường, chứng cứ nào chứng minh điều đó? Nắm được bản chất vấn đề tranh chấp, hiểu được vị thế của mình so và cả bên kia sẽ là những căn cứ quan trọng để quyết định nên giải quyết tranh chấp này theo hướng nào, nên rút đơn khởi kiện, nên đưa ra yêu cầu phản tố lại bên kia, nên hòa giải đàm phán hay nên đưa vụ kiện ra trước phiên tòa.
2. Chuẩn bị hồ sơ, nộp đơn khởi kiện
Việc xác định được thứ các bên đang tranh chấp sẽ giúp bên nguyên đơn biết được Tòa án có thẩm quyền giải quyết vụ kiện này. Về mặt quy định pháp luật sẽ có 3 ưu tiên trong việc xác định tòa có thẩm quyền:
- Nếu là tranh chấp về đất đai, để trả lời cho câu hỏi “Ai là người có quyền sử dụng đất?” thì sẽ thuộc thẩm quyền của tòa án nơi có đất.
Ví dụ ông A và ông B tranh chấp phần đất ao đã được hai nhà sử dụng chung từ lâu, nay ông A và ông B đều cho rằng đất đó là của tổ tiên để lại, thì trường hợp này là tranh chấp “Ai là người có quyền sử dụng đất?” thuộc thẩm quyền tòa án nơi có đất giải quyết.
Ví dụ khác ông D và bà E ly hôn, trong thời kỳ hôn nhân có cùng nhau mua một mảnh đất, nay tranh chấp yêu cầu tòa chia tài sản chung bao gồm mảnh đất vì ai cũng muốn độc chiếm mảnh đất đó. Trường hợp này không phải là tranh chấp đất đai mà là tranh chấp về tài sản chung khi ly hôn, sẽ thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc.
- Nếu các bên chủ động thỏa thuận chọn tòa án nơi cư trú, làm việc của nguyên đơn để giải quyết tranh chấp
- Về nguyên tắc, tòa án có thẩm quyền là tòa án nơi bị đơn cư trú, làm việc.
Khi soạn thảo đơn khởi kiện phải trình bày đầy đủ thông tin của các bên. Đặc biệt là bên nguyên đơn tức bên đi kiện, phải cung cấp đầy đủ thông tin địa chỉ của bị đơn cho tòa án. Rất nhiều trường hợp tòa án yêu cầu bổ sung hoặc từ chối thụ lý bởi vì không xác định được nơi ở, nơi làm việc của bị đơn. Mặc dù có trường hợp không biết địa chỉ của bị đơn vẫn có thể được thụ lý, tuy nhiên nguyên đơn phải thực hiện thêm các thủ tục phức tạp, tốn kém chi phí như niêm yết công khai (yêu cầu ủy ban xã niêm yết đơn khởi kiện để bị đơn được biết), thông báo đăng tin tìm người,…
Thêm nữa, đơn khởi kiện phải trình bày rõ ràng tổng quan tranh chấp của các bên, yêu cầu khởi kiện và đính kèm các tài liệu, chứng cứ có liên quan. Tương tự với người bị kiện, ngươi này vẫn có quyền đưa ra yêu cầu phản tố, cung cấp chứng cứ cho yêu cầu phản tố của mình. Như vậy sau khi nộp đơn, tòa án sẽ xem xét hai vấn đề chủ yếu để quyết định có thụ lý đơn hay không, một là hồ sơ khởi kiện có đầy đủ thông tin chưa, hai là tranh chấp này có thuộc thẩm quyền giải quyết của tòa nhận đơn hay không.
3. Các bên tiến hành hòa giải ở Trung tâm hòa giải, đối thoại tại tòa án
Trung tâm hòa giải, đối thoại tại tòa án là một bước riêng biệt với quá trình thụ lý tại tòa. Bước này không bắt buộc các bên phải tham gia mà là do sự tự nguyện của các bên. Khi nộp đơn, nhân viên thụ lý đơn sẽ hỏi liệu các bên có muốn đăng ký hòa giải tại trung tâm hay không, và các bên đựa lựa chọn hòa giải viên để chủ trì phiên hòa giải.
Ở các bài viết trước về giải quyết tranh chấp, Bình Tâm Legal luôn nhấn mạnh hòa giải là một phương án nên được các bên xem xét kỹ càng trước. Bởi đây là cơ hội để các bên thương lượng, trao đổi và tìm kiếm giải pháp chung, tối ưu cho lợi ích của cả hai mà không cần nhờ đến sự phán xử của tòa. Nếu phiên hòa giải thành công, các bên sẽ ký kết biên bản hòa giải thành và vụ kiện dừng lại ở đó.
Có nhiều thắc mắc liệu khi các bên ký biên bản hòa giải thành, về sau bên kia đổi ý có được không. Câu trả lời sẽ là không, vì sau khi hòa giải, trung tâm hòa giải đối thoại sẽ gửi biên bản hòa giải thành đến thẩm phán, sau xem xét biên bản hòa giải và ra quyết định công nhận. Lúc này quyết định công nhận có hiệu lực như một bản án và có thể được thi hành án bình thường. Do đó các bên có thể an tâm về tính ràng buộc của việc hòa giải tại Trung tâm hòa giải đối thoại tại tòa án.
4. Các bên tham gia phiên họp công khai chứng cứ và hòa giải.
Thông thường khi vướng vào tranh chấp, tâm lý căng thẳng không đáng có có thể khiến các bên ngay lập tức bỏ qua hòa giải tại Trung tâm hòa giải đối thoại tại tòa án. Mọi việc đều có thể được giải quyết ổn thỏa với sự bình tĩnh và thiện chí, tại bài viết Những điều cần chuẩn bị khi bị kiện, Bình Tâm Legal đã làm rõ tầm quan trọng của sự bình tĩnh và những điều cần lưu ý khi bị khởi kiện. Tuy nhiên, vẫn còn một phiên hòa giải nữa, nhưng lúc này không phải do hòa giải viên chủ trì mà là do thẩm phán được phân công chủ trì. Tất nhiên, đây là phiên hòa giải và công khai chứng cứ bắt buộc, các bên phải tham gia đầy đủ, nếu không sẽ phải tự chịu những bất lợi khi không được biết bên kia cung cấp chứng cứ gì.
Đây là một phiên họp rất khéo léo, bởi trong quá trình công khai chứng cứ, các bên sẽ biết rõ hơn về vị thế của mình trong tranh chấp này. Biết người biết ta trăm trận trăm thắng, liệu rằng nên chủ động đàm phán hòa giải hay tiếp tục khởi kiện sau khi tận mắt nhìn nhận chứng cứ của bên kia. Đâu là lợi thế đâu là yếu thế, nên làm gì để cả hai bên cùng có lợi, hạn chế tối đa thiệt hại. Việc làm sao để biết mình đang ở vị thế nào về mặt pháp lý, thuận lợi bất lợi ra sao cần sự hỗ trợ của những người am hiểu pháp luật. Các bên có thể lựa chọn dịch vụ tư vấn pháp lý để có thể đưa ra những lập luận vững chắc, chính xác hơn. Lúc này Bình Tâm Legal có thể là một sự lựa chọn đáng tin cậy, với kinh nghiệm trong lĩnh vực pháp lý doanh nghiệp và giải quyết tranh chấp, các bên có thể yên tâm hơn khi trao đổi trên bàn hòa giải hay phiên xét xử tại tòa.
Nếu các bên hòa giải thành công, biên bản hòa giải sẽ được công nhận ngay bởi thẩm phán, đồng thời vụ kiện sẽ được đình chỉ giải quyết. Nếu như hòa giải không thành công, các bên sẽ tiếp tục tham gia các phiên xét xử, sau đó có thể là kháng cáo, thi hành án,…
Thông qua bài viết này, rất mong quý anh/chị đã hình dung được quy trình tham gia một vụ kiện, từ những bước đầu nộp đơn đến trước khi diễn ra phiên tòa phán xử. Nếu quý anh/chị có nhu cầu sử dụng dịch vụ hỗ trợ giải quyết tranh chấp, đại diện ủy quyền giải quyết tranh chấp tại tòa án, hãy liên hệ Bình Tâm Legal với số điện thoại 0763810288 hoặc để lại thông tin bên dưới phần bình luận để được tư vấn và hỗ trợ.
