Bài viết dành cho người nhà có người thân đang bị điều tra/khởi tố. Nội dung mang tính thông tin chung, không thay thế tư vấn pháp lý cho trường hợp cụ thể.

Vì sao gia đình cần bình tĩnh trước “bão thông tin”?

Gần đây, hình ảnh và thông tin về các vụ bắt giữ thường được chia sẻ rất nhanh trên mạng xã hội. Trong bối cảnh đó, gia đình của bị can dễ rơi vào lo lắng và có những phản ứng vội. Tuy nhiên, pháp luật hình sự có nguyên tắc cốt lõi cần luôn ghi nhớ: suy đoán vô tội.

Nguyên tắc suy đoán vô tội là gì?

Người bị buộc tội được coi là không có tội cho đến khi được chứng minh theo trình tự, thủ tục luật định và có bản án kết tội của Tòa án đã có hiệu lực pháp luật.

Điều đó có nghĩa: người thân của bạn chưa phải là tội phạm cho đến khi có bản án có hiệu lực. Việc lan truyền hình ảnh, bình luận mang tính kết án trước có thể gây tổn hại danh dự và ảnh hưởng xấu đến quá trình bảo vệ quyền lợi hợp pháp.

Gia đình cần biết: Những quyền cơ bản của bị can

  • Quyền có luật sư: Được mời luật sư ngay từ giai đoạn điều tra để được tư vấn và bảo vệ quyền lợi.
  • Quyền trình bày hoặc giữ im lặng: Khai báo là quyền, không phải nghĩa vụ bắt buộc.
  • Quyền không bị định kiến công khai: Tránh công khai hình ảnh, thông tin đời tư khi chưa có bản án có hiệu lực.
  • Quyền đề nghị biện pháp ngăn chặn thay thế tạm giam: Ví dụ đặt tiền để bảo đảm, bảo lĩnh, cấm đi khỏi nơi cư trú… nếu đủ điều kiện.

Đặt tiền để bảo đảm (thay thế tạm giam): Gia đình cần chuẩn bị gì?

Đặt tiền để bảo đảm là biện pháp cho phép bị can/bị cáo được tại ngoại trong quá trình tố tụng nếu đáp ứng điều kiện do cơ quan tiến hành tố tụng ấn định. Khoản tiền này được hoàn trả sau khi chấp hành đầy đủ yêu cầu triệu tập; nếu có bản án có hiệu lực và phải chấp hành hình phạt tù thì vẫn phải thi hành theo phán quyết.

Hồ sơ – thông tin nên sớm thu xếp

  • Tài liệu nhân thân: CMND/CCCD, hộ khẩu, giấy xác nhận nơi cư trú ổn định.
  • Giấy tờ nghề nghiệp – thu nhập: Hợp đồng lao động, đăng ký kinh doanh, xác nhận công tác…
  • Cam kết của gia đình: Phối hợp giám sát, đảm bảo bị can chấp hành triệu tập.
  • Phương án bảo đảm: Khoản tiền dự kiến, nguồn hợp pháp, giấy tờ chứng minh.

Lưu ý: Mức tiền cụ thể do Cơ quan điều tra/Viện kiểm sát/Tòa án xem xét quyết định tùy tính chất vụ án và nhân thân. Gia đình nên làm việc với luật sư để đánh giá khả năng áp dụng và cách trình bày hồ sơ phù hợp.

Nên làm & Không nên làm

Nên làm

  • Giữ bình tĩnh, liên hệ luật sư sớm để được hướng dẫn thủ tục và quyền.
  • Ghi chép mốc thời gian làm việc, tên cán bộ, nội dung trao đổi; lưu giữ giấy tờ/biên bản.
  • Chuẩn bị hồ sơ nhân thân và phương án đặt tiền để bảo đảm (nếu có thể).
  • Hợp tác theo giấy triệu tập, tránh tự ý phát ngôn gây bất lợi cho vụ việc.

Không nên

  • Đăng tải/Chia sẻ hình ảnh, thông tin vụ án lên mạng xã hội.
  • Tranh luận công khai với tài khoản lạ; tránh suy đoán, quy kết.
  • Làm việc qua “môi giới” không rõ danh tính; ký giấy tờ khi chưa hiểu rõ.
  • Cung cấp thông tin riêng tư cho báo chí/trang tin không chính thống.

Ứng xử với truyền thông & mạng xã hội

Gia đình có thể lịch sự đề nghị không đăng ảnh nhận diện, không suy diễn nội dung chưa được kiểm chứng. Nếu phát hiện nội dung xâm phạm danh dự, có thể yêu cầu gỡ/đính chính theo quy định pháp luật và tham khảo ý kiến luật sư trước khi gửi văn bản yêu cầu.

Câu hỏi thường gặp (FAQ)

Bị can có bắt buộc phải khai báo không?

Khai báo là quyền; bị can có quyền trình bày hoặc giữ im lặng. Luật sư sẽ tư vấn cách làm việc phù hợp để bảo vệ quyền lợi.

Đặt tiền để bảo đảm có giúp “thoát tội” không?

Không. Đây chỉ là biện pháp thay thế tạm giam trong quá trình tố tụng. Nếu có bản án kết tội có hiệu lực, bị cáo vẫn phải chấp hành hình phạt theo phán quyết.

Khi nào nên mời luật sư?

Càng sớm càng tốt (ngay khi làm việc lần đầu với cơ quan điều tra). Luật sư giúp định hướng chiến lược, chuẩn bị tài liệu và bảo vệ quyền theo đúng trình tự tố tụng.

Liên hệ tư vấn pháp lý

Nếu gia đình đang cần hỗ trợ về quyền của bị can, biện pháp thay thế tạm giam (đặt tiền bảo đảm, bảo lĩnh, cấm đi khỏi nơi cư trú…) hoặc cách ứng xử truyền thông, chúng tôi sẵn sàng đồng hành.

  • Bình Tâm Legal
  • Hotline: 0763810288
  • Địa chỉ: 6 Lương Định Của, phường Bình Trưng, TPHCM
  • Website: binhtam.vn

Đặt lịch tư vấn 1:1

Lưu ý: Bài viết mang tính tham khảo chung. Vui lòng liên hệ luật sư để được tư vấn phù hợp với tình huống cụ thể.